Książki
E-booki
Audiobooki
Muzyka
Filmy
Gry i zabawki
Papiernik
Obcojęzyczne
Zacznij wpisywać, aby wyszukać post!
Ponadczasowe powieści — część 1. Lista 15 polskich książek, które musisz znać!
5/6/2024
Aleksandra Borodziuk
„Kto czyta książki, żyje podwójnie”, powiedział niegdyś Umberto Eco. Trudno odmówić tym słowom racji! Szukasz ambitnej lektury do poczytania? A może chcesz nadrobić czytelnicze braki i sięgnąć po polską klasykę? Jesteś w dobrym miejscu! Na naszej dzisiejszej liście znajdziesz bowiem aż 15 utworów rodzimych twórców, po które warto sięgnąć na przestrzeni swojego życia. Wiele z nich z pewnością kojarzysz jeszcze z czasów szkolnych. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zajrzeć do nich raz jeszcze — lub zacząć od tych, z którymi dotąd nie miałeś okazji się zapoznać. Najlepsze ponadczasowe powieści, część 1. – subiektywny wybór Świata Książki.
Ponadczasowe powieści — lista polskich książek, które musisz przeczytać przed swoją śmiercią
Zaczynamy od absolutnej klasyki naszej rodzimej literatury, czyli „Lalki” Bolesława Prusa. Historia tragicznego uczucia Stanisława Wokulskiego – właściciela prężnie działającego sklepu w Warszawie – do arystokratki Izabeli Łęckiej na stałe zapisała się w polskiej świadomości, czyniąc samego Wokulskiego symbolem przedsiębiorczości i zdolności do poświęceń w imię ukochanej kobiety. A wszystko to osadzone w realiach XIX-wiecznej Warszawy, którą Prus opisał z kronikarskim i niemal socjologicznym sznytem.
Tegoroczna premiera (rewelacyjnej) ekranizacji DK Welchman i Hugh Welchmana sprawiła, że o reymontowskich „Chłopach” znów zrobiło się głośno. I słusznie! Mimo monumentalnych rozmiarów – całość liczy sobie 4 tomy – książka ta do dziś zachwyca swoim artyzmem i pieczołowitością, z jaką Reymont ukazał realia ówczesnego chłopstwa. O wyjątkowej randze tego dzieła może świadczyć również fakt, że to właśnie za nie pisarz ten w 1924 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Lektura obowiązkowa – w każdym tego słowa znaczeniu!
„Ogniem i mieczem”, Henryk Sienkiewicz
„Żeby ja ciebie nie pokochał, byłby ja wolny jak wiatr w polu i na sercu swobodny, i na duszy swobodny”, „Bar… wzięty!”, „był to dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia”, „Boże, Ty to widzisz i nie grzmisz?” – to tylko kilka cytatów z „Ogniem i mieczem” doskonale znanych wielu Polakom. To właśnie „Ogniem i mieczem” należy zwykle do ulubionej części sienkiewiczowskiej trylogii – dzieła, którego nie mogło zabraknąć na naszej liście ponadczasowych powieści.
Skomplikowany trójkąt miłosny pomiędzy kniaziówną Heleną Kurcewiczówną, husarskim oficerem Janem Skrzetuskim a nieokrzesanym kozackim pułkownikiem Bohunem ma miejsce w gorącym okresie powstania Chmielnickiego na Ukrainie w latach 1648–1651. Sama powieść stanowi ponadto barwny opis ówczesnej Rzeczpospolitej szlacheckiej – ukazując zarówno jej świetność, jak i trudy, z jakimi musieli mierzyć się Polacy w XVII w wieku. Polecamy – zwłaszcza jeśli podobnie jak my nie wyobrażasz sobie świąt przynajmniej bez jednego rodzinnego seansu przy filmowej wersji „Ogniem i mieczem” w reżyserii Jerzego Hoffmana.
„Przedwiośnie”, Stefan Żeromski
Przenosimy się do początków XX wieku, gdzie toczy się akcja „Przedwiośnia” – jednej z najwybitniejszych powieści w dorobku Stefana Żeromskiego. Opowiada on o losach Cezarego Baryki, który na przestrzeni trwania powieści przemienia się z beztroskiego i kosmopolitycznego chłopca w patriotę, gorąco zaangażowanego w sprawy swojej ojczyzny. Brzmi mało ciekawie? W żadnym razie! „Przedwiośnie” naszpikowane jest szeregiem smaczków i symboli – ze słynnymi „szklanymi domami” na czele.
„Noce i dnie”, Maria Dąbrowska
Czas na niego mniej oczywistą propozycję w naszym zestawieniu ponadczasowych polskich powieści. Nie będzie przesadą, jeśli określimy „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej jedną z najwybitniejszych powieści realistycznych na gruncie światowej literatury – za które zresztą pisarka aż pięciokrotnie była nominowana do literackiej Nagrody Nobla. Ukazuje ona skomplikowane losy rodziny Niechciców na tle wielkich wydarzeń społecznych, jakie miały wówczas miejsce. Tym, co nadaje „Nocom i dniom” tak wyjątkowego wydźwięku, jest ich egzystencjalny wymiar i ukazanie uniwersalnych rozterek człowieka – z jakimi każdy z nas mierzy się niezależnie od czasów i okoliczności, w jakich przyszło nam istnieć.
„Traktat o łuskaniu fasoli”, Wiesław Myśliwski
Kolejnym z polskich utworów, których nie mogło zabraknąć na naszej liście ponadczasowych powieści, jest „Traktat o łuskaniu fasoli” Wiesława Myśliwskiego, za którą ten w 2007 roku został uhonorowany Nagrodą Nike. Stanowi on formę monologu, w którym główny bohater opowiada o całym przebiegu swojego życia – zarówno od jego najlepszej, jak i najgorszej strony. Niepowtarzalny styl autora – i umiejętność oddania przez niego ludzkiej głębi oraz złożoności naszego istnienia – sprawia, że wiele osób do książki tej wraca wielokrotnie.
„Ferdydurke”, Witold Gombrowicz
„Koniec i bomba, a kto czytał, ten trąba”, napisał Witold Gombrowicz, kończąc „Ferdydurke” – jedną z najbardziej ekscentrycznych powieści w historii naszej literatury. Opowiada ona o 30-letnim Józiu Kowalskim – początkującym literacie, który niespodziewanie znowu trafia do szkoły w roli ucznia. Absurdalne wydarzenie staje się początkiem równie absurdalnych przygód, w których bezlitośnie zostają wyśmiane nasze narodowe przywary, takie jak głupota, bogoojczyźnianość czy zamiłowanie do konwenansów. Zdecydowanie warte przeczytania – zwłaszcza jeśli przepadasz za literaturą awangardową.
„Solaris” to ponadczasowa powieść Stanisława Lema, której nie może zabraknąć na półce żadnego miłośnika literatury fantastycznej. I nie tylko! Choć od jej wydania minęło już ponad 60 lat, wiele ze znajdujących się w niej rozważań do dziś nie traci na swojej aktualności – zwłaszcza w kontekście coraz szybciej postępujących zmian społecznych i rozwoju sztucznej inteligencji. Nie bez powodu została przetłumaczona ona na ponad 40 języków – do dziś inspirując twórców fantastyki na całym świecie.
„Inny świat”, Gustaw Herling-Grudziński
Mówiąc o ponadczasowych powieściach na gruncie polskiej literatury, nie sposób nie wspomnieć także przynajmniej o jednym utworze osadzonym w rzeczywistości II wojny światowej. Tym razem nasz wybór padł na „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. To przejmujący zapis jego wspomnień z radzieckiego obozu pracy, w którym był więziony w latach 1940-1942 (zostając ostatecznie zwolniony po dramatycznej głodówce, jakiej podjął się, umieszczając na szali całe swoje dotychczasowe życie).
„Inny świat” to zarazem jedno z najbardziej wnikliwych świadectw opisujących mechanizmy działania radzieckiego sposobu przekształcania obywateli na własną modłę – oraz zżerającego od wewnątrz całe państwo systemu totalitarnego. Nie jest to z pewnością najłatwiejsza w odbiorze lektura – kontakt z nią zostawia jednak trwały ślad zarówno w sercu, jak i w umyśle.
„Piękni dwudziestoletni”, Marek Hłasko
Niech Was nie zdziwi obecność „Pięknych dwudziestoletnich” w naszym zestawieniu – choć to pełnokrwista autobiografia, można znaleźć w niej wiele motywów znanych z najlepszych powieści XX wieku. To właśnie ona przyczyniła się do zbudowania legendy autora „Ósmego dnia tygodnia”, a nawiązania do niej można znaleźć w szeregu innych tekstów – między innymi „Szpetnych czterdziestoletnich” Agnieszki Osieckiej (która swojego czasu miała zresztą z Hłaską gorący romans).
Wybór jednej książki Olgi Tokarczuk do zestawienia ponadczasowych polskich powieści może nastręczać pewnych trudności – niemal każdy utwór jej autorstwa wyróżnia się przecież wyjątkowymi walorami artystycznymi i głębią przynależną wybitnej literaturze. Nasz wybór padł na wydanych w 2007 roku „Biegunów”, za których Tokarczuk otrzymała prestiżową Nagrodę Bookera. Fabuła „Biegunów” koncentruje się na niczym innym, jak na… ruchu i ludzkiej skłonności do przemieszczania się oraz poznawania nowych miejsc.
Do tematyki tej nawiązuje już sam tytuł. Wszak bieguni to nic innego jak rosyjscy staroobrzędowcy, opierający swoją wiarę na przekonaniu, że jednym ze sposobów na walkę ze złem jest ciągłe przemieszczanie się. Jak przekonuje autorka – zalążki bieguna nosi w sobie każdy z nas. Jak dużo kryje się go w Tobie?
„Pod Mocnym Aniołem”, Jerzy Pilch
Jerzy Pilch to autor, którego nie trzeba przedstawiać chyba żadnemu miłośnikowi polskiej literatury współczesnej. Jego cięty język, błyskotliwa ironia i niezwykła erudycja przysporzyły mu tysiące wiernych czytelników – i szereg najbardziej znaczących nagród dla twórców literatury pięknej. „Pod Mocnym Aniołem” to bez wątpienia jedna z najważniejszych pozycji w jego artystycznym dorobku. Jej bohaterem jest Juruś (imię nieprzypadkowe), od dłuższego czasu zmagający się z nałogiem alkoholowym. Niezdrowe zamiłowanie do napojów wyskokowych kończy się szeregiem raz zabawnych, raz przygnębiających wydarzeń – zawsze jednak ocierających się o pewną śmieszność.
„Sklepy cynamonowe”, Bruno Schulz
Niełatwo wskazać artystę w naszym zestawieniu, którego los naznaczyłby równie tragicznie, co Brunona Schulza. Jego wybitną karierę przerwała bowiem śmierć w 1942 roku. Jako członek społeczności żydowskiej Schulz trafił bowiem do getta w Drohobyczu, w którym został zastrzelony przez hitlerowców w wyniku jednej z akcji odwetowych.
Pisarz ten zdążył pozostawić po sobie 2 zbiory opowiadań – w tym „Sklepy cynamonowe”, uznawane za jedno z najważniejszych dzieł dwudziestolecia międzywojennego. Tym, co wyróżnia go na tle innych tekstów tamtego okresu, jest niezwykle oryginalny, pełen metafor i obrazowych porównań język oraz sposób opisu świata, w którym niepozorne miasteczko, w jakim rozgrywa się akcja, urasta do rangi mitu. Całość została utrzymana w sennym, nieco niepokojącym klimacie. Uczta poetycka gwarantowana.
Trudno wskazać polski utwór, który odbiłby się na świecie równie szerokim echem, co cykl wiedźmiński Andrzeja Sapkowskiego. O jego popularności może świadczyć ogrom odniesień w popkulturze oraz popularność poświęconych mu ekranizacji. Opowiadająca o przygodach Geralta z Rivii seria należy do jednego z najważniejszych dzieł w historii literatury fantastycznej, podbijając serca kolejnych pokoleń czytelników. Zdecydowanie warte przeczytania – lub odświeżenia sobie składających się na cykl powieści, jeśli od ich ostatniej lektury minęło już w Twoim wypadku trochę czasu.
„Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli”, Radek Rak
Zestawienie ponadczasowych powieści z rodzimego podwórka zamyka najświeższa z naszych propozycji – fantastyczna (w każdym tego słowa znaczeniu) „Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli” Radka Raka. Pisarz zabiera nas w podróż po dawnej Galicji, w której podążamy za Kóbą Szelą, uwikłanym w skomplikowane i przepełnione namiętnością relacje z kobietami oraz zmagającym się z szeregiem problemów wynikających z jego pochodzenia. Gratka dla fanów folkloru i historii – opowiadanej jednak bez nadmiernego nadęcia, za to z poszanowaniem jej złożonego kolorytu.
Ponadczasowe powieści – po którą z nich sięgniesz w pierwszej kolejności?
Przygotowane przez nas subiektywne zestawienie najważniejszych książek w historii polskiej literatury dobiegło końca. Mamy nadzieję, że znalazłeś w nim przynajmniej kilka utworów, po które sięgniesz w najbliższym czasie. Na stronie internetowej księgarni Świata Książki znajdziesz tysiące tytułów najwybitniejszych autorów i autorek w dobrej cenie – niezależnie od tego, czy interesują Cię utwory z rodzimego czy zagranicznego podwórka.
Więcej inspiracji czytelniczych znajdziesz w artykułach:
Komentarze
Zamieszczenie komentarza nie wymaga logowania. Sklep nie prowadzi weryfikacji, czy autorzy komentarza odnoszący się do towarów nabyli lub użytkowali dany produkt.
Wyniki wyszukiwania dla
Ostanie posty
